Opowieść z pism Lycyana Siemieńskiego o Wigilii Bożego Narodzenia

Otrzymałam na ostatnie urodziny piękny prezent - księgę: Rok Polski w Życiu Tradycji i Pieśni. Jest to pięknie wydany reprint wydawnictwa pod redakcją Zygmunta Glogera z 1900 roku. Natknęłam się tam na opowieść o pewnym pojednaniu dwóch gospodarzy w Wigilię Bożego Narodzenia. Posłuchajcie ...

Nie powiem czy to było dawno czy bardzo dawno, atoli przypominam sobie szczegół czy rys, mający z tego względu związek z wigilią Bożego Narodzenia i opłatkiem, że do tej ceremonii czy zwyczaju łączyło się i coś więcej.

Na wigilię był móz trzaskający, a pod wieczór zerwała się zadymka. Jakiś podróżny saneczkami i parą zhasanych koni kopał się przez zaspy; w głuchem polu nie było ani jednego drzewa, któreby wskazywało drogę.

Nic więc osobliwego, że podróżny zaczął błądzić i byłby niechybnie całą noc błądził, gdyby nie światełko ukazujące się w oddaleniu, podług którego kierując się, na raz zajechał przed ganek nieznanego sobie dworu.

- Gość! Gość! - rozległo się w mieszkaniu, sługi powybiegały. Wybiegł i sam gospodarz. Podrróżnego jak był w wilczurze /futrze/ , osypanego śniegiem wprowadzono do izby, gdzie liczne grono osób siedziało przy wigilijnym stole.

Gdy zdjęto z niego futro, a blask od świec oświecił fizyognomie... gospodarz odskoczył, a nieznajomy także się cofnął. Między nimi stanęła pani domu, trzymając w ręku opłatek i ofiarowała go przybyłemu do przełamania, co ten po niejakiem wahaniu spełnił; to samo za jej przykładem wypadało uczynić i gospodarzowi.

Przenikliwym wzrokiem popatrzyli na siebie, i półgłosemz ust ich wyszło: "Dosiego roku!" Byli to dwaj zawzięci nieprzyjaciele, którzy się od lat kilkunastu procesowali. Po przełamaniu opłatkiem nastąpił kompromis: "Chwała Panu na wysokościach, pokój ludziom dobrej woli."

Tak wesołej wigilii nie pamiętano w tym domu od dawna. Wspomnienie  cudownej nocy, to skarb poezyi, o którą każdy powinien się starać, aby ją nosić przez całe życie."