Maksymy Delfickie czyli starożytne rady jak żyć

Delfy / zdjęcie własne

Odwiedzając dziś Delfy na próżno szukać wśród ruin słynnych mądrości wyrytych tu niegdyś na ścianach świątyni Apolla. Pewne jest, że u wejścia witała pielgrzymów mądrość: "Poznaj samego siebie". Nad jej ukrytym sensem pochylał się ponoć sam Sokrates i jest ona jedną ze 145-ciu tak zwanych Przykazań Siedmiu Mędrców - najstarszej znanej kolekcji maksym dydaktycznych.
 
To co dziś również wiadomo to fakt, że od VI wieku p.n.e aż do upadku Imperium Bizantyjskiego w 1457 roku świetnie sprawdzały się one w roli dydaktycznego podręcznika do nauki czytania. Treść maksym posiada  bezsprzeczną wartość etyczną, a ich dodatkową zaletą jest i była krótka i prosta forma.

O tym, że Maksymy to rzeczywiście zbiór prawd wyrytych w VI wieku p.n.e w świątyni Apolla w Delfach świat dowiedział się z odkryć archeologów w dawnym grecko-baktryjskim mieście w Afganistanie. Znaleziono tam stelę z III wieku p.n.e. z Przykazaniami Siedmiu Mędrców właśnie. Na steli znajdował się również  epigram Klearchosa (słynnego filozofa i ucznia Arystotelesa). Uczony zapewnia w nim, że wyryte maksymy starannie spisał ze steli w Delfach.

Sama treść Maksym w swojej prostocie robi ogromne wrażenie. Mimo, że powstały ponad dwa i pół tysiąca lat temu nadal są i pozostaną ponadczasowe. Dotyczą one wszystkich aspektów życia. 

Mnie urzekła ta najdłuższa: „Jako dziecko bądź dobrze wychowany, jako młodzieniec – zdyscyplinowany, w średnim wieku – sprawiedliwy, jako starzec – rozsądny i osiągnij koniec bez żalu”.

Wiele Przykazań zaskakuje swoją głębią: 

„Umiar we wszystkim”

„Módl się o to, co możliwe”

„Myśl jak śmiertelnik”. 

Inne odnoszą się do spraw bardzo przyziemnych: 

„Zarządzaj swoimi wydatkami”

„Pracuj na swój dobytek”

„Oddaj, co otrzymałeś” 

„Używaj tego, co masz”

„Odpowiadaj w czas”

„Szanuj swoich rodziców”

„Ucz swoich synów”

„Dąż do małżeństwa”.

No cóż, krótko, zwięźle i na temat. Aż ma się ochotę poznać i stosować wszystkie 145. 

Na koniec słowa greckiego badacza Maksym Nicolasa Oikonomidesa: 

„Musimy wrócić do korzeni! Wiemy, że Przykazania Siedmiu Mędrców są najwcześniejszym znanym zbiorem greckiej mądrości i wiemy również, że z powodzeniem służyły greckiej edukacji przez ponad dwadzieścia stuleci. Odnośnie ich poziomu etycznego – możemy jedynie powiedzieć, że stoją one na wyższym poziomie od mojżeszowego dekalogu bez twierdzenia, że są słowem jakiegokolwiek boga, jednocześnie ucząc całkowitego szacunku i posłuszeństwa wobec Boskiej mocy”.
Więcej ciekawostek ze starożytnych Delf opisałam również tutaj:
https://storiesoftita.blogspot.com/2020/02/opowiesci-z-delf-czyli-jak-za-pomoca.html#more

P.S. Tekst opracowałam na podstawie angielskojęzycznego artykułu autorstwa Oikonomidesa dostępnego tutaj:

http://www.flyallnight.com/khaire/DelphicMaxims/DelphicMaxims_CB63-1987.pdf