Opowieść Vincenza o człowieku na pograniczu wieczności i czasu

Stanisław Miarczyński - Następuje wieczór/ zdjęcie własne obrazu z Muzeum Sztuki Przykarpacia w Iwano-Frankowsku

Od dłuższego czasu mam na pulpicie zdjęcie obrazu Stanisława Miarczyńskiego zrobione w Iwano-Frankowsku w Kolegiacie Najświętszej Marii Panny, w której obecnie znajduje się Muzeum Sztuki Przykarpacia. Zatrzymaliśmy się tam w drodze do Domu Vincenza w Bystrcu w Ukrainie. Obraz " Następuje wieczór" ma w sobie tyle światła i jakiejś tajemniczej melancholii.

Patrząc na niego przypomina mi się fragment "Połoniny" opisujący rozmowę na plebanii w Krzyworównii. Toczy się ona w towarzystwie ważnych gości, którzy przyjechali ze świata w interesach, związanych z butynem - wyrębem lasu. Jeden z Dyrektorów Drzewnego Trustu zagaja ... Posłuchajcie ile w tej rozmowie niewymuszoności (Gemütlichkeit) i jeszcze czegoś nieuchwytnego.

     

I cóż pan hrabia porabia tu w górach? — pytał ugrzeczniony dyrektor Husarek.

 - Nie jestem hrabią.

 - Ach, u panów polskich trudno wiedzieć, tylu hrabiów, sami hrabiowie. Cóż więc łaskawy pan dziedzic tutaj porabia? - pytał dyrektor Husarek, nie wiadomo uniżenie czy ironicznie.

 - Żyję.

 Dyrektor poczuł, że należy otamować Gemütlichkeit wiedeńską. Dokończył krótko:

 - I nie nudno?

 - Nie, jestem żonaty, pracy wiele i mam takich sąsiadów - wskazał na księdza i na Fokę.

 Właśnie weszła księdzowa, przelewając rozlaną twarz gościnną czułością. Dziedzic ucałował jej ręce, dodał kokieteryjnie:

- Czyż można się nudzić w sąsiedztwie takich dam? - To była okazja aby wszyscy wyrazili burzliwe uznanie dla księdzowej. Lecz dziedzic wstał już, żegnał się. Księdzowa zatrzymywała:

 - Kochany panie dziedzicu, chwileczkę jeszcze, może herbatki, może sorbeciku?

 - Żona czeka.

- Przebaczy ona lubka, nasza gołąbka, mnie przebaczy - czuliła się księdzowa. - No cóż u państwa?

 - Jesień, roboty niby skończone, ale jeszcze dość tego.

 Zaryga wścibił pytanie:

 - A lasów pan dziedzic nie rąbie, w drzewie nie pracuje, jak starszy pan dobrodziej?

 - Nie, nie rąbię ani nie sprzedaję.

 - Szkoda - westchnął Zaryga.

 Dziedzic jakby nie mogąc zdecydować się na odpowiedź, bąknął:

- Lasów też szkoda.

-A studia pańskie, meteorologia, zapiski - odwodził ze zrozumieniem ksiądz.

- To już idzie mechanicznie, a studia, ha

- Trochę za trudno tu, na końcu świata?

- Nie, właściwie pole dla studiów tutaj nie byle jakie — Dziedzic oglądnął obcych, przerwał.

 Ksiądz pytał niezmordowanie:

- Dla jakich studiów?

 - Człowiek.

 - Antropologia także pana interesuje?

 - Raczej człowiek na pograniczu

 - Aha, na pograniczu trzech krajów, Galicji, Węgier i Bukowiny?- pytał ksiądz.

- Nie, na pograniczu wieczności i czasu [...]

- Ale, o tym wszystkim kiedy indziej, księże kanoniku.

To na koniec, aby trochę wrócić na ziemię, jeszcze  jeden obraz z Muzeum Podkarpacia w dawnej Kolegiacie NMP w Iwano-Frankowsku. Kto wie czy teraz wśród zawieruchy wojennej gdzieś nie przepadnie. A tu taka idylliczna scena "Spotkanie przy herbacie" autorstwa Włodzimierza Makowskiego. Ciekawe o czym tu rozmowa ...

P.S. Wszystkie użyte cytaty pochodzą z drugiego tomu tetralogii Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie” pt. „Zwada”, s. 117-118, wyd. Pogranicze, Sejny 2003